Παιδοκεντρική Κοινωνία: Από τις Προκλήσεις στις Λύσεις.

Εισαγωγή  

Η σύγχρονη κοινωνία χαρακτηρίζεται από μια έντονη μετατόπιση προς τα παιδιά.

Πολλοί νέοι γονείς αποφασίζουν να ξεφύγουν από τις παραδοσιακές και κατά γενική ομολογία δυσλειτουργικές μεθόδους ανατροφής των παππούδων και γονέων τους και υιοθετούν έναν πιο ανοιχτό και «δημοκρατικό» τρόπο ανατροφής των παιδιών τους. Δυστυχώς κάπου εκεί χάθηκε το μέτρο και η υπερβολή πήρε την θέση της.

Ο παιδοκεντρισμός είναι μια προσέγγιση που ξεκίνησε από τον χώρο της εκπαίδευσης και έχει τις ρίζες του στη θεωρία του Vygotsky σχετικά με τον ρόλο του δασκάλου. Σύμφωνα με αυτή, το παιδί κάνει τις δικές του επιλογές και έχει μεγαλύτερη ελευθερία σχετικά με τις επιλογές του και τον τρόπο εκμάθησης κάποιων πραγμάτων.

Όλο αυτό ακούγεται πολύ όμορφο αλλά στην πράξη ο γονέας από φόβο μη φανεί ασεβής ή εγωκεντρικός προς το παιδί του περνάει στην αντίπερα όχθη και αφήνοντας στην άκρη κάθε προσωπικό ενδιαφέρον και ενήλικη δραστηριότητα επικεντρώνεται στο παιδί του μη κάνοντας τίποτε άλλο που να αφορά τον ίδιο.

Ωστόσο, η φυσική τάση των παιδιών είναι να παρατηρούν και να μιμούνται (συνήθως τη μαμά). Αυτό έρχεται σε σύγκρουση με τον γονέα που έχει εγκαταλείψει κάθε ενήλικη δραστηριότητα και ασχολείται μόνο με τις ανάγκες του παιδιού.

Το παιδί τότε νιώθει μπλοκαρισμένο και ενοχλημένο καθώς η μαμά του δεν ανταποκρίνεται στην προσδοκία του που είναι (προς μεγάλη μας έκπληξη) να συνεχίσει να κάνει ενήλικα πράγματα και εκείνο να παρατηρεί και να μαθαίνει μέσα από την παρατήρηση και την μίμηση. Το να σταματάμε τις ενήλικες δραστηριότητες και να αναρωτιόμαστε τι θέλει το παιδί σε μια μόνιμη βάση, δεν προσφέρει κανένα ερέθισμα στο παιδί μας.

Με το πέρασμα των ετών, τα μικρά μας θα γίνονται επιθετικά, με εκρήξεις θυμού και πείσματα...και εμείς θα αναρωτιόμαστε γιατί;

Ο όρος "παιδοκεντρική" δεν αναφέρεται μόνο στην προτεραιότητα που δίνουμε στις ανάγκες των νέων, αλλά και στην τάση να αποφεύγουμε την επιβολή ορίων ή προκλήσεων, από φόβο μην δημιουργήσουμε ανασφάλειες ή πίεση.

Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση, αν και προέρχεται από καλές προθέσεις, μπορεί να οδηγήσει σε απροσδόκητες συνέπειες, όπως τη μειωμένη ικανότητα των εφήβων να λαμβάνουν αποφάσεις για το μέλλον τους, συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματικών επιλογών.

Το πιο συχνό λάθος που ακούμε από τους γονείς όταν πρόκειται για επιλογή σπουδών είναι: "Κάνε ό,τι θέλεις κι εγώ θα σε στηρίξω." Όταν δεν ξέρει πώς να πάρει "Απόφαση", πώς θα ξέρει τι θέλει να σπουδάσει;

Σε αυτό το πλαίσιο, ο σύμβουλος επαγγελματικού προσανατολισμού αναδεικνύεται ως ένας κρίσιμος συνεργάτης, βοηθώντας τους νέους να αναπτύξουν τις δεξιότητες και την αυτογνωσία που χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν την πολυπλοκότητα του σύγχρονου επαγγελματικού κόσμου.

Η Παιδοκεντρική Κοινωνία και οι Επιπτώσεις της  

Τι Σημαίνει Πραγματικά "Παιδοκεντρική" Κοινωνία;  

Η παιδοκεντρικότητα δεν είναι απλώς η προσοχή στα παιδιά, αλλά η υπερβολική προστασία τους από οποιαδήποτε μορφή δυσφορίας. Σε πολλές οικογένειες, οι γονείς αποφεύγουν να θέσουν κανόνες, να αναθέσουν ευθύνες ή να επιβληθούν σε καταστάσεις σύγκρουσης, με σκοπό να διαφυλάξουν την ψυχική ευημερία των παιδιών.

Ωστόσο, αυτή η "κουλτούρα της άνεσης" μπορεί να περιορίσει την ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων, όπως:  

- Ανθεκτικότητα: Η ικανότητα να αντιμετωπίζουμε αποτυχίες.  

- Αυτορρύθμιση: Η διαχείριση των συναισθημάτων και των πράξεών μας υπό πίεση.  

- Κριτική σκέψη: Η ικανότητα να αξιολογούμε πληροφορίες και να λαμβάνουμε αποφάσεις.  

Η Σύνδεση με τον Επαγγελματικό Προσανατολισμό  

Όταν τα παιδιά μεγαλώνουν χωρίς να αντιμετωπίσουν προκλήσεις, ενδέχεται να μην αναπτύξουν την αυτοπεποίθηση ή τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων που απαιτούνται για να διαχειριστούν την πολυπλοκότητα της επαγγελματικής ζωής.

Για παράδειγμα:  

- Ένας έφηβος που δεν έχει μάθει να διαχειρίζεται την αποτυχία μπορεί να αποφεύγει να κάνει επαγγελματικές επιλογές από φόβο του λάθους.  

- Η έλλειψη πραγματικών εμπειριών με ευθύνες (π.χ., οικιακές εργασίες, προσωπικοί στόχοι) μπορεί να οδηγήσει σε μη ρεαλιστικές προσδοκίες για το εργασιακό περιβάλλον.  

Ο Ρόλος του Συμβούλου Επαγγελματικού Προσανατολισμού  

Από τη Θεωρία στην Πράξη  

Ο σύμβουλος επαγγελματικού προσανατολισμού δεν περιορίζεται στο να βοηθά τους νέους να επιλέξουν ένα επάγγελμα. Είναι ένας εξειδικευμένος επαγγελματίας που συνδυάζει γνώσεις από την ψυχολογία, την παιδαγωγική και την αγορά εργασίας, με σκοπό να:  

1. Ενισχύσει την Αυτογνωσία: Μέσω εργαλείων όπως ερωτηματολόγια προσωπικότητας, ή αξιολογήσεις δεξιοτήτων, ο Σύμβουλος βοηθά τον νέο να κατανοήσει τις δυνάμεις, τις αδυναμίες, τις ικανότητες, τι δεξιότητες και τις αξίες του.  

2. Προσδιορίσει Ρεαλιστικούς Στόχους: Αντιμετωπίζοντας την τάση της γενιάς Z και Alpha για "τελειομανία" ή φόβο αποτυχίας, ο σύμβουλος χρησιμοποιεί τεχνικές όπως το SMART goal setting (Ειδικοί, Μετρήσιμοι, Εφικτοί, Σχετικοί, Χρονικά καθορισμένοι Στόχοι).  

3. Εξοικονομήσει Χρόνο και Πόρους: Σε μια εποχή όπου οι σπουδές είναι δαπανηρές και ο ανταγωνισμός έντονος, η σωστή καθοδήγηση αποτρέπει λανθασμένες επιλογές που οδηγούν σε ακαδημαϊκή εγκατάλειψη ή ψυχολογική φθορά.  

Πώς Μπορούν να Συμβάλλουν οι Γονείς και το Σχολείο;  

Η Συνεργασία με τους Γονείς  

Οι γονείς συχνά αναζητούν έναν ισορροπημένο τρόπο να υποστηρίξουν τα παιδιά τους χωρίς να τα "πνίξουν". Ο Σύμβουλος μπορεί να προσφέρει συμβουλές όπως:  

- Να Εμπλέκουν τα Παιδιά σε Απλές Αποφάσεις: Από το πώς να διαχειριστούν το χαρτζιλίκι τους έως την επιλογή εξωσχολικών δραστηριοτήτων.  

- Να Δέχονται την Αποτυχία ως Μέρος της Μάθησης: Αντί να προστατεύουν τα παιδιά από κάθε δυσάρεστη εμπειρία, να τα ενθαρρύνουν να δοκιμάζουν νέα πράγματα, ακόμα και αν δεν τα καταφέρνουν στην πρώτη προσπάθεια.  

Το Σχολείο ως Πλατφόρμα Ανάπτυξης  

Τα σχολεία μπορούν να ενσωματώσουν προγράμματα επαγγελματικού προσανατολισμού που:  

- Οργανώνουν επαγγελματικές ημέρες με επισκέψεις σε εταιρείες.  

- Προωθούν project-based learning, όπου οι μαθητές αναλαμβάνουν ομαδικά έργα που προσομοιώνουν πραγματικές εργασιακές καταστάσεις.  

Οι Προκλήσεις του Σύγχρονου Κόσμου και οι Ευκαιρίες  

Η Επίδραση των Κοινωνικών Δικτύων και της Τεχνολογίας  

Οι νέοι σήμερα βρίθουν πληροφοριών από πλατφόρμες όπως το TikTok ή το Instagram, όπου επαγγελματικά μοντέλα (π.χ., influencers, διασημότητες) παρουσιάζονται ως ελκυστικά, αλλά συχνά μη ρεαλιστικά. Ο Σύμβουλος επαγγελματικού προσανατολισμού βοηθά στην απομυθοποίηση αυτών των εικόνων και στην προβολή πιο ολοκληρωμένων επαγγελματικών προοπτικών.  

Η Αναγκαιότητα της Δια Βίου Μάθησης  

Σε έναν κόσμο όπου τα επαγγέλματα εξελίσσονται με ταχύτητα (π.χ., τεχνητή νοημοσύνη, πράσινη οικονομία), ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός δεν σταματά με την επιλογή σπουδών.

Ο Σύμβουλος μπορεί να εισαγάγει την ιδέα της εξέλιξης και της προσαρμοστικότητας, προετοιμάζοντας τους νέους να αλλάζουν πορεία χωρίς φόβο.  

Από την Παιδοκεντρικότητα στην Ενηλικίωση  

Η παιδοκεντρική κοινωνία δεν είναι κακό· ωστόσο, χρειάζεται ισορροπία. Οι νέοι χρειάζονται τόσο αγάπη και υποστήριξη όσο και προκλήσεις που θα τους μετατρέψουν σε ικανούς ενήλικες. Ο Σύμβουλος Επαγγελματικού προσανατολισμού λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στην προστατευτικότητα της οικογένειας και τις απαιτήσεις της πραγματικότητας, προσφέροντας εργαλεία για να διαμορφώσουν ένα αυθεντικό και ανθεκτικό επαγγελματικό προφίλ.  

Κλείνοντας, η επένδυση στον επαγγελματικό προσανατολισμό δεν αφορά μόνο το μέλλον ενός ατόμου, αλλά και τη δημιουργία μιας κοινωνίας ικανοποιημένων και παραγωγικών πολιτών.

Καλώς ήρθατε στην εποχή όπου η καριέρα δεν είναι απλώς μια επιλογή, αλλά ένα ταξίδι αυτογνωσίας και ανάπτυξης.  

Αν είστε γονιός, εκπαιδευτικός ή νέος που αναζητά καθοδήγηση, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε με έναν σύμβουλο επαγγελματικού προσανατολισμού. Το μέλλον αξίζει να σχεδιαστεί με γνώση και αυτοπεποίθηση.