Το Παράδοξο της Σύγχρονης Απασχόλησης

Γιατί όλο και λιγότεροι νέοι επιλέγουν την Τεχνική Εκπαίδευση;

Σε μια εποχή που η τεχνολογία και η καινοτομία κυριαρχούν, η ζήτηση για ειδικευμένους τεχνίτες — υδραυλικούς, ηλεκτρολόγους, μαραγκούς κλπ.— αυξάνεται συνεχώς.

Παράλληλα, όμως, όλο και λιγότεροι νέοι επιλέγουν αυτούς τους επαγγελματικούς δρόμους.

Αυτό το παράδοξο αποκαλύπτει μια βαθιά ανισορροπία στην αγορά εργασίας.

Τα τεχνικά επαγγέλματα, που κάποτε αποτελούσαν τη ραχοκοκκαλιά των κοινοτήτων, αντιμετωπίζουν σήμερα έλλειψη νέων επαγγελματιών.

Το άρθρο αυτό εξετάζει πώς ο επαγγελματικός προσανατολισμός μπορεί να γεφυρώσει αυτό το χάσμα, επανασυνδέοντας τους νέους με καριέρες που προσφέρουν ουσιαστικές ευκαιρίες και ευημερία. 

Παρελθόν vs. Παρόν

Τότε: Πριν από δεκαετίες, οι τεχνικές δεξιότητες μεταδίδονταν από γενιά σε γενιά. Τα παιδιά μαθαίνανε π.χ. τη τέχνη του μαραγκού από τους παππούδες τους ή του υδραυλικού από τον θείο τους, αποκτώντας πρακτική εμπειρία και σεβασμό προς την χειρωνακτική εργασία.

Αυτά τα επαγγέλματα ήταν ορατά, αξιοσέβαστα, και απαραίτητα για τη λειτουργία της κοινωνίας.  

Τώρα: Η ακαδημαϊκή εκπαίδευση επισκιάζει την επαγγελματική κατάρτιση. Τα σχολεία εστιάζουν στην προετοιμασία για το πανεπιστήμιο, ενώ τα τεχνικά εργαστήρια (π.χ. ξυλουργεία, ηλεκτρολογικά εργαστήρια) έχουν σχεδόν εξαφανιστεί από τα σχολικά προγράμματα.

Παράλληλα, κοινωνικά στερεότυπα υποβαθμίζουν τα επαγγέλματα αυτά ως "εφεδρικές επιλογές", παρά το γεγονός ότι προσφέρουν πολύ ανταγωνιστικούς μισθούς.

Ο Ρόλος του Επαγγελματικού Προσανατολισμού  

Ο επαγγελματικός προσανατολισμός δεν περιορίζεται σε απλά τεστ ικανοτήτων. Πρόκειται για μια διαδικασία που φωτίζει μονοπάτια συχνά αόρατα για τους νέους. Μέσω αυτού, μπορούν:  

- Να διαψευστούν μύθοι (π.χ., "τα τεχνικά επαγγέλματα είναι χαμηλόμισθες ή μη ικανοποιητικές καριέρες").  

- Να αναδειχθούν ευκαιρίες (π.χ., η δυνατότητα να ανοίξεις τη δική σου επιχείρηση ως ψυκτικός ή ηλεκτρολόγος).  

- Να συνδεθούν δεξιότητες με τις ανάγκες της αγοράς (π.χ. τεχνικοί ανανεώσιμων πηγών ενέργειας).  

Οι Σύμβουλοι Επαγγελματικού Προσανατολισμού μπορούν να αναδείξουν τα επαγγέλματα αυτά ως σύγχρονες, τεχνολογικά προχωρημένες κατευθύνσεις που απαιτούν δημιουργικότητα και ικανότητα επίλυσης προβλημάτων.  

Στρατηγικές για Αποτελεσματικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό  

Όπως είναι γνωστό ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός είναι σύνολο δράσεων, τόσο της οικογένειας και του σχολείου, όσο και της κοινωνίας. Εδώ είναι μερικές προτάσεις.

1. Πρώιμη Εξοικείωση μέσα από την Εκπαίδευση  

   - Εισαγωγή εργαστηρίων δημιουργικότητας (maker spaces) σε σχολεία, όπου οι μαθητές θα κατασκευάζουν απλά έργα (π.χ., ηλεκτρικά κυκλώματα, ξύλινες κατασκευές).  

   - Συνεργασία Γενικών Λυκείων με Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑΛ) για μαθήματα επιλογής, όπως π.χ. "Εισαγωγή στη Ρομποτική" ή "Βιώσιμη Κατασκευή".  

2. Συνεργασία με το διάφορους Επαγγελματικούς Κλάδους  

   - Διοργάνωση Ημερίδες Επαγγελμάτων με επίδειξεις από επαγγελματίες (π.χ. πώς επισκευάζεται ένα κλιματιστικό ).  

   - Δημιουργία προγραμμάτων μέντορα, όπου νέοι θα συνδέονται με τεχνίτες της περιοχής τους.  

 - Καταγραφή ιστοριών επιτυχίας, όπως ένας 22χρονος μαθητευόμενος συγκολλητής που κερδίζει ήδη αρκετά χρήματα.  

4. Αλλαγή Κοινωνικών Στερεοτύπων  

   - Εκστρατείες ευαισθητοποίησης που παρουσιάζουν τις δυνατότητες των τεχνικών επαγγελμάτων ως καινοτόμες (π.χ., η χρήση 3D εκτυπωτών στις κατασκευές ξύλου).  

   - Προβολή νέων ρόλων , όπως γυναίκες ηλεκτρολόγους ή νέους υδραυλικούς που χρησιμοποιούν ψηφιακά εργαλεία διάγνωσης.  

5. Αξιοποίηση Τεχνολογίας  

   - Εικονική Πραγματικότητα (VR) για προσομοίωση μιας μέρας στη ζωή ενός τεχνικού HVAC ( Heating, ventilation, and air conditioning).

   - Πλατφόρμες όπως το YouTube ή το TikTok, όπου τεχνίτες μοιράζονται γνώσεις και εμπειρίες (π.χ., "TikTok για Ηλεκτρολόγους").  

Παραδείγματα από την Πράξη  

- Μοντέλο Μαθητείας: Συνδυάζει θεωρητική εκπαίδευση με πληρωμένη πρακτική εμπειρία, με αποτέλεσμα το 80% των νέων να εργάζονται σε τεχνικούς κλάδους.  

- Η πρωτοβουλία "Skills Greece": Διαγωνισμοί τεχνικών δεξιοτήτων (π.χ., ρομποτική, ξυλουργική) που εμπνέουν νέους να ακολουθήσουν τεχνικές καριέρες.  

- Τα ΣΑΕΚ (πρώην ΙΕΚ) στην Ελλάδα: Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης που προσφέρουν πιστοποιημένα προγράμματα με υψηλά ποσοστά αποκατάστασης (πάνω από 70%).  

Το Μέλλον των Τεχνικών Επαγγελμάτων  

Η αυτοματοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα αντικαταστήσουν τους υδραυλικούς ή τους ηλεκτρολόγους, όμως, θα ενισχύσουν τα εργαλεία τους.

Οι έξυπνες κατοικίες, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (π.χ., ηλιακοί θερμοσίφωνες), και οι βιώσιμες κατασκευές απαιτούν τεχνικούς με γνώσεις ψηφιακών τεχνολογιών.

Ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός τονίζει αυτήν την εξέλιξη, θέτοντας τα επαγγέλματα αυτά ως καριέρες του μέλλοντος.  

Χτίζοντας Γέφυρες για τις Επόμενες Γενιές  

Η αναβίωση του ενδιαφέροντος για τα τεχνικά επαγγέλματα απαιτεί μια πολιτισμική αλλαγή.

Μέσω του Επαγγελματικού Προσανατολισμού, της πρώιμης εμπειρίας μέσω των σχολών, συνεργασιών με επαγγελματίες, και με σύγχρονη αφήγηση, μπορούμε να προσφέρουμε στους νέους ποικίλες και ικανοποιητικές εναλλακτικές.

Εκπαιδευτικοί, γονείς, και πολιτικοί πρέπει να συνεργαστούν για να αναβαθμίσουν την αξία των τεχνικών επαγγελμάτων, μετατρέποντάς τα από "επιλογές αναγκαιότητας" σε "λίθους της καινοτομίας".  

Όραμα για Δράση:  

- Σχολεία: Επαναφορά εργαστηρίων χειροτεχνίας και συνεργασία με τομείς όπως ο ΣΕΒ ή ο ΣΕΗΕ (Σωματείο Ηλεκτρολόγων).  

- Γονείς: Παροχή ευκαιριών στα παιδιά να εξερευνήσουν όλους τους επαγγελματικούς δρόμους, όχι μόνο τα πανεπιστήμια.  

- Κράτος: Χρηματοδότηση προγραμμάτων μαθητείας και φορολογικά κίνητρα για εταιρείες που προσλαμβάνουν μαθητευόμενους.  

Μαζί, μπορούμε να φτιάξουμε μια γέφυρα προς τα τεχνικά επαγγέλματα, δίνοντας στους νέους τα εργαλεία να χτίσουν ένα ικανό, βιώσιμο, και δημιουργικό μέλλον.  

Οι Σύμβουλοι Επαγγελματικού Προσανατολισμού μπορούν να αναδείξουν τα Τεχνικά Επαγγέλματα ως σύγχρονες, προχωρημένες κατευθύνσεις.